روش تولید سود سوزآور

روش تولید سود سوزآور

روش تولید سود سوزآور مایع طبق فرآیند کلر آلکالی

صنعت کلر آلکالی جزو صنایعی محسوب میشود که هدف آن تولید گاز کلر و مواد قلیایی، هیدروکسید سدیم و یا هیدروکسید پتاسیم بوسیله الکترولیز محلولهای نمکی است. فناوری های اصلی بکار گرفته شده در این صنعت سل های الکترولیز جیوه ای، دیافراگمی و غشایی است که عمدتاً از کلرید سدیم به عنوان خوراک استفاده می کنند. فرآیند سل دیافراگمی و فرآیند سل جیوه ای قدیمی تر و فرآیند سل غشایی تکنولوژی جدیدتری است. با پیداش فرآیندهای تولید سودسوزآور و گاز کلر به روش الکترولیز جیوه ای و شناسایی اثرات زیانبار مصرف جیوه و مشکلات مربوط به آن چه به لحاظ زیست محیطی و چه از منظر اقتصادی، هم اکنون این فرآیند جیوه ای یکی از معضلات و دغدغه های مهم پیش روی صنایع بالخصوص صنعت پتروشیمی شده است و کشورها در صدد حذف فرآیند جیوه ای و استفاده از روش غشایی میباشند.

 

فرایند کلرآلکالی به روش جیوه ای

فرایند کلرآلکالی به روش جیوه ای

 

در دهه 1970 توسعه غشاهای تبادل یونی، فناوری جدیدی را برای تولید سود سوزآور مهیا نمود. اولین غشاهای تبادل یونی در آغاز دهه 1970 توسط شرکت (Nafion) DU Pont  و بدنبال آن (Flemino) Asahi Glass  توسعه یافتند. در این فرآیند آند و کاتد توسط یک غشاء هدایت کننده یون و غیر قابل نفوذ توسط آب از یکدیگر جدا شده اند. محلول آب نمک از بخش آند عبور کرده و یون های کلرید به گاز کلر اکسیده می شود. یون های سدیم به سمت کاتد که در آن محلول سود جریان دارد هدایت می شود. آب بدون املاح اضافه شده به جریان کاتولیت هیدرولیز شده و گاز هیدروژن و یون های هیدروکسید آزاد می کند. یون های هیدروکسید و سدیم با هم ترکیب شده تا سود تولید کنند که غلظت آن بوسیله گردش جریان سود قبل از تخلیه شدن از سل، معمولاً بین 32 تا 35 درصد نگه داشته میشود. و پس از آن در واحد تغلیظ درصد آن به حدود 48 درصد می رسد. پتروشيمي اروند، كلريد سديم مورد نياز خود براي واحد كلر آلكالي را از تبخير خورشيدي آب خليج فارس تهيه ميكند.

 

فرایند کلرآلکالی به روش غشایی (ممبراینی)

فرایند کلرآلکالی به روش غشایی (ممبراینی)

غشاء موجود از مهاجرت یون های کلرید از آند به کاتد جلوگیری مینماید. جنس کاتد بکار رفته در سل های غشایی معمولا فولاد ضد زنگ و یا نیکل است.
کاتدها اغلب با کاتالیستی پوشش داده می شوند که پایدارتر از جنس پایه بوده و باعث افزایش سطح تماس و کاهش ولتاژ اضافی میشود. مواد پوشش دهنده عبارتند از مخلوط Ni-S , AL-Ni , Ni-Nio و یا مخلوط فلزات گروه نیکل و پلاتین. آندهای مصرفی نیز فلزی هستند غشاهای بکار رفته در صنعت کلر آلکالی معمولاً از پلیمرهای پرفلورینه ساخته میشوند. برای تقویت قدرت مکانیکی غشا معمولاً با الیاف PTFE تقویت میشوند. همچنین غشاء هنگامی که در معرض گاز کلر در یک سمت و محلول سود در طرف دیگر قرار میگیرد، باید کاملاً پایدار باشد. عمر اقتصادی غشاهای کلر آلکالی تقریباً سه سال بوده اما بین 2 تا 5 سال متغیر است.
از مزایای سل های غشایی تولید محلول سود با خلوص بالا و مصرف برق کمتر نسبت به سایر فرآیندها است. بعلاوه فرآیند غشایی از مواد سمی با حجم بالا مانند آزبست و جیوه استفاده نمیکند. غشا بصورت انتخابی یون ها را از خود عبور می دهد و به همین سبب محصولات تولید شده دارای خلوصی بالا و مطابق استانداردهای بین المللی میباشد.
از محصولات واکنش های انجام شده درالکترولایزرها گاز کلر، هیدروژن و محلول سود سوزآور است که مواد دیگری از آنها قابلیت تولید دارد.
1- محلول آب ژاول: هیپو کلریت سدیم (NaClO) از ترکیب محلول سود سوزآور با گاز کلر در برج مخصوص بدست می آید.
2- اسید کلرید ریک: جوهر نمک(HCl) از ترکیب مستقیم گاز کلر و هیدروژن بدست می آید. این واکنش می تواند در یک راکتور انجام بگیرد.
3- کلر مایع: گاز کلر (Cl2) پس از فشرده شدن توسط کمپرسور، وارد برج خشک کن شده، با اسید سولفوریک 98 % کاملاً خشک و به کندانسور هدایت می گردد. سپس تا 31 سانتیگراد سرد و به حالت مایع در می آید.
4- کلرور فریک (FeCl3): از ترکیب اسید سولفوریک با آهن، کلرور فرو تهیه و سپس آنرا با گاز کلر اکسید نموده تا به کلرورفریک با غلظت 40 % تبدیل گردد.
5- محلول سود سوز آور: (کاستیک سودا محلول NaOH) این محلول در کاتد الکترولیز با غلظت حدود 30 % تهیه و در واحد تغلیظ کننده اولیه به حدود 48 % تبدیل می گردد.

طرز تهیه محلول با غلظت مشخص (0.1 نرمال)

1- بالن حجم سنجی را با آب و مایع ظرفشویی شسته و با آب مقطر آبکشی میکنیم.
2- ظرف توزین را شسته و با آب مقطر آبکشی می کنیم و برای خشک کردن، آن را در دمای 100 درجه سانتیگراد، به مدت یک ساعت درون آون قرار میدهیم. سپس 30 تا 45 دقیقه آن را درون دسیکاتور می گذاریم تا سرد شود و به دمای اتاق برسد.
3- مقداری از نمونه ای جامد محاسبه شده برای تهیه محلول با غلظت معین را به دقت وزن کرده؛ (1.02 گرم برای خلوص 98%) و سپس با مقدار کمی آب مقطر به داخل بالن ژوژه 250 میلی لیتری انتقال میدهیم.
4- درب بالن ژوژه را می بندیم و آن را تکان می دهیم تا نمونه به طور کامل حل شود. بعد آن را با آب مقطر به حجم میرسانیم (باید خط نشانه ای ظرف، مماس بر گودترین نقطه ای سطح هلالی محلول باشد) مجددا درب بالن را بسته و آن را تکان می دهیم تا محلول به طور کامل همگن شود.
5- اگر ماده اولیه ی محلول مورد نظر مایع است، حجم آن را از روی مشخصات مایع (مانند درصد خلوص) محاسبه می کنیم و با یک پیپت دقیق، مقدار لازم را در بالن ژوژه میریزیم و آن را به حجم میرسانیم.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *